ŞANTAJ SUÇU ve CEZASI | Türk Ceza Kanunu Madde 107
YAZININ İÇERİĞİ: Şantaj suçu nedir? Şantaja uğruyorum ne yapmalıyım? Şantaj suçunun şartları nelerdir? Şantaj suçu nasıl oluşur? Şantaj suçunun cezası nedir? Şantaj suçu davası hangi mahkemede görülür? Tüzel kişiler şantaj suçunun faili ya da mağduru olabilirler mi? Şantaj suçunun faili veya mağduru kimler olabilir? Şantaj suçu soruşturulması şikâyete bağlı mıdır? Şantaj suçu şikayet süresi nedir? Şantaj suçu ve Yağma suçu farkı. Şantaj suçu ile Tehdit suçu farkı. Şantaj suçu ve Cebir suçu farkı. Şantaj suçu ve Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu farkı. Şantaj suçu ve Rüşvet suçu farkı. Şantaj suçu ve İrtikâp suçu farkı. Şantaj suçuna teşebbüs mümkün müdür? Şantaj suçu uzlaşma kapsamında mıdır? Şantaja karşı ne yapılmalı? Şantaj nasıl ispatlanır? Nereye şikayet edilir? Şantaj suçu örnekleri ve Şantaj suçuna ilişkin Yargıtay kararları.
1. Şantaj nedir? Şantaj suçu Türk Ceza Kanunun hangi maddesinde düzenlenmiştir?
Şantaj nedir? Fransızca kökenli şantaj kelimesinin anlamı, “Herhangi bir çıkar sağlamak amacıyla bir kimseyi, kendisiyle ilgili lekeleyici, gözden düşürücü bir haberi yayma veya açığa çıkarma tehdidiyle korkutma”dır.
Şantaj suçu Türk Ceza Kanunun hangi maddesinde düzenlenmiştir? Şantaj suçu, 765 s. mülga TCK ve daha önceki ceza kanunlarımızda yer almayan bir suç tipi olup ilk defa 5237 sayılı TCK ile ceza hukukumuza girmiştir. Şantaj suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Kişilere Karşı Suçlar”ı ele alan ikinci kısmının yedinci bölümünde “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında madde 107’de düzenlenmiştir.
TCK’nın Şantaj başlıklı 107. maddesi;
“(1) Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) (Ek: 29/6/2005 – 5377/14 Md.) Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.”
2. Şantaj suçunun cezası nedir?
Şantajdan hapse girilir mi, şantajla para isteyen hapse girer mi, şantaj yapan ceza alır mı, mesajla şantaj cezası nedir, resimle şantaj cezası nedir, kadına şantajın cezası nedir ya da şantajdan nasıl beraat edilir gibi sorular en merak edilen soruların başında gelmektedir. Şantaj suçunun cezası Türk Ceza Kanunu madde 107’de belirlenmiştir ve şantaj suçunun cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır.
Şantaj suçunun işlenmesi sonucunda lehine haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında ise bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunacaktır.
Şantaj suçundan dolayı verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir mi? Evet, şantaj suçu neticesinde alt sınırdan cezaya hükmedilmesi durumunda bu ceza TCK m. 50 gereği seçenek yaptırımlardan birine çevrilebilir.
Şantaj suçundan dolayı verilen ceza ertelenebilir mi? Evet,yargılama neticesinde hükmedilen hapis cezası iki yıl ve altında bir cezaya karşılık geliyorsa TCK m. 51/1‟de belirtilen diğer şartların varlığı durumunda hapis cezasının ertelenmesine karar verilebilir. Ancak şantaj suçundan dolayı verilen hapis cezası adli para cezasına çevrilmişse, bu ceza artık ertelenemez.
Şantaj suçundan dolayı HAGB yani hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir mi? Evet,şantaj suçu ile ilgili olarak yapılan yargılama neticesinde hükmolunan ceza iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası ise mahkemece 5271 s. CMK’nın 231/5. maddesi uyarınca hükmün açıklamasının geri bırakılmasına karar verilebilir.
Ancak bilinmelidir ki, HAGB kararı Anayasa Mahkemesi’nin 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 01.06.2023 tarih ve 2022/120 E. 2023/107 K. sayılı kararı ile kaldırılmıştır. Bu karar 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girecektir. Yani 1 Ağustos 2024 tarihinden sonra işlenen şantaj suçlarında mahkeme artık fal hakkında HAGB kararı veremeyecektir. Detaylı bilgi için “Artık hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemeyecek!” başlıklı yazımızı okumak için lütfen buraya tıklayın.
3. Şantaj suçunun oluşma şartları nelerdir?
Şantaj suçunda fail, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi adeta bir koz olarak kullanarak mağdurun özgür karar verebilme iradesini manevi cebir yoluyla etkileyerek kendine veya başkasına bir yarar sağlamayı hedefler. Yani şantaj suçunun mağduru, failin manevi baskısı sonucu korku, kaygı, heyecan, panik yaşayarak özgür iradesiyle yapmak istediği bir şeyi yapmamaya veya yapmak istemediği bir şeyi yapmaya zorlanır.
Şantaj suçunun oluşması için evvela mağdurun irade ehliyetine sahip olması gerekmektedir. Bununla beraber şantaj suçunun oluşması için fail, mağdurdan aşağıdaki eylemlerden en az birini gerçekleştirmesini istemesi gerekmektedir.
- Mağdurun kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamasını istemek, (1. Fıkra)
- Mağdurdan haksız çıkar istemek, (1. Fıkra)
- Mağdurun şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunarak kendi istediği bir şeyi yapmasını istemek. (2. Fıkra)
Maddenin birinci fıkrasında görüldüğü gibi herhangi bir hak ve yükümlülüğe sahip bulunmadığı halde mağduru bunun aksine inandırarak hareket eden kişi yönünden şantaj suçunun kanuni unsurları oluşmaz. Ayrıca ilk fıkrada tanımlanan suça göre failin çıkar amacı ile hareket etmesi şart değildir. Haksız çıkar talebi failin mağdura yöneltmiş olduğu seçimlik hareketlerden bir tanesidir. Çıkar talebi olmasa bile belirli şekilde davranmaya zorlama eylemleri ile suç oluşacaktır.
Maddenin ikinci fıkrasında ise dikkat edilmesi gereken konu şudur ki, tehdidin konusu Şeref ve saygınlığa zarar verecek hususlar olarak sınırlandırılmıştır. Yani şeref ve saygınlığa zarar verecek hususlar dışındaki tehditler ile haksız çıkar temini yağma suçuna vücut verecektir. Bununla beraber belirtmek gerekir ki, şeref veya saygınlığa zarar verecek hususların açıklanması veya isnat edilmesi tehdidi neticesinde suçun oluşabilmesi için bu tehdidin mağdura, fail tarafından menfaat temin etmeden önce yöneltilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca maddenin ikinci fıkrasında yer alan fiiller ancak yarar sağlama amacıyla gerçekleştirilebilir. Yarar sağlama amacı olmaksızın gerçekleştirilen eylemler suç teşkil etmeyecektir.
Son olarak belirtmek gerekir ki, failin mağdura şantaj amaçlı yönelttiği tehdidin mağduru korkutup korkutmadığına veya iradesini etkileyip etkilemediğine bakılmaz. Suçun oluşması için tehdit eylemlerinin gerçekleştirilmesiyle suç tamamlanmaktadır. Suçun oluşması için ayrıca failin amacına ulaşması şart değildir. Yararın sağlanması ancak ceza tayininde artırım sebebi olabilir.
4. Şantaj suçunun faili veya mağduru kimler olabilir?
Şantaj suçunun faili:
Şantaj suçunu konu olan maddenin 1. Fıkrası bakımından ancak hak sahibi olan veya belirli bir yükümlülük altında bulunan bir kişi suçun faili olabilir. Yani fail, maddenin ilk fıkrasında belirtilen eylemleri gerçekleştiren kişi herhangi bir hak veya yükümlülük sahibi değil ise şantaj suçu oluşmayacaktır. Burada somut olayın özelliklerine göre tehdit suçundan bahsedilebilir. Şantaj suçunun 2. fıkrasında düzenlenen halinde ise fail ancak gerçek bir kişi olabilir. Tüzel kişiler şantaj suçunun faili olamazlar.
Şantaj suçunun mağduru:
Şantaj suçunun mağduru ancak gerçek kişiler olabilir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu‟nun 30.06.2020 tarihli bir kararında tüzel kişilerin mağdur değil ancak suçtan zarar gören sıfatında katılan olabileceği belirtilmiştir.
5. Şantaj suçu davası hangi mahkemede görülür?
Şantaj suçunun cezasının üst sınırı üç yıldır. Suçun cezasının üst sınırı sebebiyle kovuşturulmasında görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleri dir.
6. Şantaj suçu soruşturulması şikâyete bağlı mıdır?
Şantaj suçu, takibi şikâyete bağlı olmayan bir suçtur. O halde şikâyet süresi nedir sorusunun cevabı; şantaj suçu açısından herhangi bir şikayet süresi yoktur. Ancak, suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Şantaj suçu için yapılan şikayetten sonra şikayetten vazgeçilmesi durumunda bunun bir önemi olmayacağını da belirtelim.
7. Şantaj suçu uzlaşma kapsamında mıdır?
Uzlaşma nedir nasıl yapılır, uzlaşmanın faydaları nelerdir gibi sorularınızın cevabı için lütfen buraya tıklayın.
Bilindiği gibi bir suçun uzlaşma kapsamında olabilmesi için ya şikâyete bağlı olması ya etkin pişmanlık hükümleri kapsamına girmesi ya da uzlaşma kapsamına giren suçlar listesinde yer alması gerekmektedir. Uzlaşma kapsamındaki suçların listesini görmek için lütfen buraya tıklayın.
Şantaj suçu ise, takibi şikâyete bağlı olmayıp resen soruşturulabilen suçlardandır. Yine kanunda belirtilen katalog suçlar kapsamında da yer almamaktadır. O halde şantaj suçu uzlaşma kapsamında değildir.
8. Şantaj suçuna teşebbüs mümkün müdür?
Şantaj suçu, sırf hareket suçları kategorisindedir ve bilindiği gibi sırf hareket suçları ve tehlike suçları kural olarak teşebbüse elverişli değildir. Bu niteliği itibariyle şantaj suçuna teşebbüs mümkün değildir.
Ancak hareket ve neticenin birbirine bağlı olduğu bu tür suçlarda, icra hareketlerinin parçalara bölünebildiği durumlarda, suça teşebbüs hükümlerinin uygulanabileceği belirtilmektedir. Örneğin, şantajın mektupla mağdura gönderilmesi sırasında mektubun mağdurun eline ulaşmadan kolluk kuvvetlerinin eline geçmesi olayında şantaj suçu teşebbüs aşamasında kalmıştır denilebilir.
9. Şantaj suçunun benzer suç tiplerinden farkları nelerdir?
Şantaj suçu ile Tehdit suçu farkı:
Tehdit suçu, niteliği ve unsurları itibariyle Şantaj suçu ile en çok benzerlik gösteren ve birbirine karıştırılan suç tipidir. Tehdit suçu, 5237 s. TCK m. 106/1’de şekilde düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve tehdit farkı şöyle açıklanabilir:
Tehdit suçunda failin mağduru, kendisine veya yakınına karşı haksız olarak hayat, vücut, cinsel dokunulmazlığına yönelik olarak veya mal varlığı itibari ile zarara uğratacağından bahisle korkutması söz konusudur. Oysa şantajda tehdit suçundan farklı olarak failin amacı mağduru korkutmak değil, mağdurun içerisinde bulunduğu zor durumdan faydalanmaktır. Şantajda fail, fiili icra ederken mağdura yapılacak bir kötülükten söz etmemekte, hukuken hakkı olan veya yetkisi dahilindeki bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahsetmektedir.
Bir diğer şantaj ve tehdit farkı da şantaj suçunda failin eylemleri neticesinde yarar sağlama amacı gütmesi gerekir. Tehdit suçunda ise asıl amaç karşı tarafı korkutmaktır. Buna göre sadece Şeref ve saygınlığa zarar verme amacına yönelik tehditler tek başına TCK m. 106/1 kapsamında kalırken aynı eylemin yarar sağlama amacıyla işlenmesi halinde şantaj suçu gerçekleşecektir. Yani tehdit suçunda kastın varlığı yeterli iken şantaj suçunda buna ilaveten amaç aranmaktadır.
Şantaj suçu ve Cebir suçu farkı:
Cebir suçu, 5237 s. TCK m. 108/1’de düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve cebir farkı şöyle açıklanabilir: Şantaj ve cebir suçuna konu eylemler neticesinde mağdurun irade özgürlüğü kısıtlanmakta ve mağdur, rızası hilafına hareket etmeye zorlanmaktadır. Ancak bu iki suçta failin mağduru zorlama şekilleri farklıdır. Şantajda manevi bir zorlama söz konusu iken cebirde maddi bir zorlama, mağdurun fiziksel bütünlüğüne kuvvet söz konusudur.
Şantaj suçu ve Yağma suçu farkı:
Yağma suçu, 5237 s. TCK m. 148/1’de düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve yağma farkı şöyle açıklanabilir: Yağma suçunda kullanılan zorlama araçları cebir ve tehditken, şantaj suçunda sadece tehdittir.
Şantaj suçunda tehdit, mağdurun Şeref ve haysiyetine zarar vermeye yönelik hususların açıklanması veya isnat edilmesi iken yağma suçunda kullanılan tehdidin konusu hayat, vücut dokunulmazlığı, cinsel dokunulmazlık ve malvarlığı ile sınırlı tutulmuştur.
Her iki suçta da failin amacı menfaat temin etmektir. Ancak şantaj suçunda menfaat, maddi veya manevi çıkarlar olabilecekken, yağma suçunda bu menfaat sadece maddi olabilir. Hatta menfaatin konusu ancak taşınır bir mal ile sınırlandırılmıştır.
Şantaj suçunun oluşabilmesi için failin amaçladığı menfaati temin etmesi gerekmez, mağdurun bu amaçla zorlanması yeterlidir. Ancak yağma suçunda ise suçun oluşumu için failin elde etmeyi amaçladığı menfaati temin etmesi gereklidir. Cebir veya tehdit yoluyla malın teslim edilmesi veya alınmasına karşı konulması ile yağma suçu oluşur. Aksi halde suç teşebbüs aşamasında kalır.
Şantaj suçu ve Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu farkı:
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, 5237 s. TCK m. 134’te düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve özel hayatın gizliliği farkı şöyle açıklanabilir:
Şantaj suçunun oluşması için TCK m. 134 kapsamında kalan özel hayata ilişkin görüntü veya kayıtların açıklanması tehdidiyle de işlenebilir. Ancak özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun oluşması için bu kayıtların mağdurun rızası olmaksızın ele geçirilmesi gerekmektedir. Şantaj suçunda ise özel hayatına ilişkin kayıtlarının açıklanmasıyla tehdit edilen mağdurun bilgisi ve rızasıyla da bu kayıtlar oluşturulmuş olabilir. Yani şantaj suçunda kullanılan kayıtlar mağdurun rızası dahilinde oluşturulmuşa, TCK m. 134 kapsamında özel hayatın gizliliği suçu oluşmaz.
Şayet bu kayıtların oluşturulmasında ya da ele geçirilmesinde mağdurun rıza yoksa o halde gerçek içtima hükümlerinden bahsedilir ve faile hem şantaj suçundan hem de özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan dolayı ayrı ayrı mahkûmiyet kararı verilir.
Şantaj suçu ve İrtikâp suçu farkı:
İcbar suretiyle İrtikap suçu 5237 s. TCK m. 250/1’de düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve irtikap farkı şöyle açıklanabilir: İcbar suretiyle işlenen irtikap suçunda, kamu görevlisi karşı tarafın iradesini manevi cebir uygulamak suretiyle elde etmektedir. Buradaki fark şantaj suçunun faili herhangi bir kimse olabilirken irtikâp suçunda ise fail ancak kamu görevlisi olabilir.
Yani hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından bahisle haksız çıkar elde etmeyi amaçlayan kişi kamu görevlisi ise icbar yoluyla irtikap suçu oluşacak; eğer kişi kamu görevlisi değilse şantaj suçu oluĢacaktır.95 Kamu görevlisinin kötüye kullandığı hak, görevi kapsamında olan bir hak veya yükümlülük değilse yine irtikap suçu değil şantaj suçu oluşacaktır.
Şantaj suçu ve Rüşvet suçu farkı:
Rüşvet suçu 5237 s. TCK m. 252/1’de düzenlenmiştir. Buna göre şantaj ve rüşvet farkı şöyle açıklanabilir: Rüşvet suçu, şantaj suçu ile hak ve yükümlüklerin (kamu görevinden kaynaklanan) kötüye kullanılması yönünden benzemekle birlikte rüşvet suçunun oluşabilmesi için, belirli bir işin yapılması ya da yapılmaması konusunda, tarafların özgür iradelerinin uyuşması gerekmektedir. Şantaj suçunda ise taraflar arasında bir uzlaşı olmamakla, mağdurun iradesinin üzerinde baskı söz kurularak belirli bir işin yapılması ya da yapılmaması istenir.
Anlaşıldığı üzere taraflar arasında bir uzlaşı olduğu için rüşvet suçunda rüşvet alan da veren de suçludur yani faildir. Şantaj suçunda ise böyle bir durum yoktur, bir taraf fail bir taraf mağdurdur. Rüşvet ve Şantaj suçu arasındaki bir diğer fark ise, rüşvet suçunun oluşması için rüşvet alanın kamu görevlisi olması şarttır. Şantaj suçunun faili ise herkes olabilir.
10. Şantaj nasıl ispat edilir? Şantaja karşı ne yapılmalı?
Şantaj nasıl ispatlanır? Mağdur tarafından maruz kalınan şantaj ispatlanır ise ancak şantaj yapan kişi ceza alır. Şantaj tanık ile ispatlanır ancak çoğu zaman bu yeterli gelmez. Peki şantaj başka nasıl ispatlanır? Mağdur şayet telefon mesajı, whatsapp mesajı, intagram ya da facebook gibi sosyal medya yazışmaları aracalığıyla şantaja uğruyorsa bu yazışmaları muhakka saklamalıdır. Burada önemli olan yalnızca bu yazışmaların ekran görünülerinin yargılamada delil olarak kullanılıp kullanılamayacağı sorunudur. Bu sorunun detaylı cevabı için buraya tıklayarak ulaşabileceğiniz lütfen “Ekran görüntüsü davada delil olarak kabul edilir mi?” başlıklı yazımızı inceleyin.
Şantaj nasıl ispatlanır sorusunun bir diğer cevabı ise Türkiye Noterler Birliği’nin sunduğu E-Tespit hizmetidir. Buraya tıklayarak ulaşabileceğiniz e-tespit hizmeti ile herhangi bir web sayfası veya sosyal medya hesabı üzerindeki veri veya bilgiyi URL bazlı tarama yaparak tespit edilmektedir. E-tespit talep eden kişi, içeriğini tespit etmek istediği URL’yi Noterler Birliği’nin veri tabanına gönderir, kendisine bir e-tespit başvuru numarası verilir, söz konusu başvuru numarasıyla mesai saatleri içinde herhangi bir notere başvurularak online yapılan tespit, kağıda dökülerek noter tarafından onaylanır. E-tespit yöntemiyle internet üzerinden işlenen suçlar kesin bir şekilde tespit edilmiş olur.
Tüm bunların yanında şantaj suçu işlendiği anda gizlice alınan hukuka uygun ses veya görüntü kaydı ceza yargılamasında delil olur.
Şantaja karşı ne yapılmalı? Şantaja karşı derhal ilgili Cumhuriyet Başsavclığına suç duyurusunda bulunulmalı. Bu aşamada şikayet doğru delillendirmek ve emsal kararlarla desteklemek adına suç duyurusu dilekçesi yani şikayet dilekçesi hazırlanmasında bir ceza avukatından yardım almanız tavsiye edilir. Bunun yanında şantaj yapan kişiye karşı tazminat davası da açılabilir.
Şantaj suçu örnekleri ve Şantaj suçuna ilişkin Yargıtay kararları:
Şantaj suçu örnekleri ve Şantaj suçuna ilişkin Yargıtay kararlarına ulaşmak için buraya tıklayın.
HIZLI İLETİŞİM
BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
