ADLİ TATİL REHBERİ
YAZININ İÇERİĞİ: Hukuk mahkemelerinde adli tatil. Adli tatilde yargılama tamamen durur mu, Hukuk yargısında hangi dava ve işler görülmeye devam eder? Adli tatil ne zaman? Adli tatilde icra takibi, ceza davası, boşanma davası görülür mü, duruşma olur mu, savcılığa suç duyusunda bulunulabilir mi, tahliye davası görülür mü, avukatlar çalışır mı? Yeni dava açılır mı? Adli tatilde görülen davalar nelerdir? Yargıtay ya da istinaf mahkemesi çalışır mı, icra daireleri çalışır mı, Anayasa mahkemesine bireysel başvuru yapılabilir mi? Cevap süresi adli tatile denk gelirse süre uzamış sayılır mı? Hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri adli tatilde durur mu? Ceza yargısında adli tatilde hangi dava ve işler görülmeye devam eder? İdare mahkemelerinde adli tatile denk gelen süreler kaç gün sarkar? Anayasa Mahkemesi’nde adli tatil.
ADLİ TATİL
Adli tatil, yılın belli bir zamanında yargı teşkilatının çalışmalarına ara verdiği, hukuki sürelerin durduğu, duruşmaların yapılmadığı dönemi açıklayan bir kavramdır.
Türk yargı teşkilatı Hukuk, Ceza ve İdari yargı olmak üzere üçe ayrılır. Adli tatil kavramının da bu 3 yargı türü için farklı farklı sonuçlar doğurduğunu unutmamak gerekir. Örneğin hukuk yargısında adli tatile denk gelen süreler 1 hafta uzarken, ceza yargısında bu süre 3 gündür. Bu sebeple bu yazımızda, adli tatil kavramını ve sonuçlarını; hukuk yargısında adli tatil, ceza yargısında adli tatil, idari yargıda adli tatil ve son olarak da Anayasa Mahkemesi’nde adli tatil şeklinde ayrı ayrı başlıklar altında ele aldık. Dileriz yazımız sizler için faydalı olur.
A. HUKUK MAHKEMELERİNDE ADLİ TATİL
Hukuk mahkemelerinde adli tatil kavramı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu 102-105. maddesi arasında düzenlenmiştir.
1. Hukuk mahkemelerinde adli tatil ne zaman?
Vatandaşlar tarafından en çok merak edilen soruların başında “ Adli Tatil Ne Zaman ” sorusu gelmektedir. Adli tatil, her yıl aynı tarihte yani 20 Temmuz’da başlar 31 Ağustosta sona erer. Yeni adli yıl 1 Eylül’de başlar.
2. Adli tatilde yargılama tamamen durur mu?
Hakim ve savcılar 657 sayılı kanuna tabi memur olmadıkları için yıllık izinleri yoktur. Yıllık izinleri olmayan hakim ve savcılara verilen izin hakkı ise adli tatil diye verilen dönemi kapsamaktadır. Adli tatilde her ne kadar hakim ve savcılar izinli olsalar da yine de adli tatil boyunca hiçbir yargı işi, başvuru, mahkeme, duruşma, dava ikamesi yapılmaz diye bir şey yoktur. Adli tatilde yargılama tamamen durmamaktadır. Adli tatilde bir takım yargı işleri duraklarken bir takım yargı işleri ise devam eder.
3. Hukuk yargısında adli tatilde hangi dava ve işler görülmeye devam eder?
Yalnızca aşağıda sayılan dava ve işler adli tatilde de görülür:
a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler.
g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
ğ) Çekişmesiz yargı işleri.
h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.
Adli tatilide, yukarıda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya gönderilmesi işlemleri de yapılır.
İstisna: Yukarıda sayılan işlerden olmasa bile taraflardan birinin talebi üzerine eğer mahkeme o iş veya davanın ivedi olduğuna karar verirse söz konusu iş veya dava da adli tatil de görülebilecektir.
4. Adli tatilde yeni dava açılabilir mi?
Adli tatilde yeni dava açılır mı? Evet, dava açılabilir fakat yukarıda sayılan işler haricindeki açılan davaların yargılaması adli tatilde yapılmaz. Yani yukarıda sayılan işler haricinde açılan davaların sadece dilekçeleri mahkemelerce kabul edilir. Davanın açılması ile davanın görülmesi arasındaki farkı bir örnekle daha net açıklayalım: Örneğin adli tatilde boşanma davası açılabilecektir ancak boşanma davası HMK’nun adli tatilde görülebilecek işler başlıklı 103. Maddesi kapsamında olmadığından mahkeme yargılamaya ilişkin iş ve işlemleri yapmak için adli tatilin bitmesini bekleyecektir.
5. Adli tatilde süreler işler mi? Hukuk mahkemelerinde adli tatile denk gelen süreler kaç gün sarkar?
Yalnızca adli tatile tabi olan dava ve işlerde, kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır. Yani tatil süresinde görülebilen iş ve davalarda süre uzatımı söz konusu olmayacaktır.
6. Hukukta hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri adli tatilde durur mu?
Hukukta hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri adli tatil süresinde durmaz, çünkü hukuk yargısında son günü adli tatile denk gelen sürelerin 1 hafta uzaması durumu yalnızca usul kanununda yer alan sürelere ilişkindir. Bu nedenle esasa ilişkin diğer kanunlarda, yer alan sürelerin bitimi adli tatile denk geldiği taktirde bu süreler tatil sonrasına sarkmaz.
7. Avukatlar adli tatilde çalışır mı?
Avukatlar serbest meslek mensubu olup memur ya da adliye çalışanı değildir. Bu sebeple avukatlar ve hukuk büroları adli tatil süresinde çalışır.
8. Adli tatilde noterler açık mı?
Evet, tıpkı avukatlar gibi adli tatil süresinde noterler çalışır. Adli tatil, noterleri etkilemez.
9. Adli tatilde icra daireleri açık mı?
En çok sorulan sorulardan biri de icra daireleri yazın açık mı, icra daireleri yaz tatiline giriyor mu şeklindedir. Bu sorulara cevap verecek olursak evet, icra daireleri adli tatil süresinde açıktır çünkü icra daireleri mahkeme niteliğinde değildir. Ve Mahkeme niteliğinde olmayan icra daireleri HMK m.102-104 kapsamında değerlendirilemeyecektir.
10. Adli tatilde arabuluculuk görüşmesi yapabilir miyim?
Evet, tatil süresi boyunca arabuluculuk yapılabilir.
B. CEZA MAHKEMELERİNDE ADLİ TATİL
Ceza mahkemelerinde adli tatil kavramı 5237 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “Adli Tatil” başlıklı 331. Maddesinde düzenlenmiştir.
1. Ceza mahkemelerinde adli tatil ne zaman?
Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler, yani asliye ceza mahkemeleri, ağır ceza mahkemeleri, çocuk ağır ceza mahkemeleri, çocuk asliye ceza mahkemeleri, sulh ceza mahkemeleri, cumhuriyet savcılıklar her yıl 20 Temmuz ile 31 Ağustos arası adli tatile girerler.
2. Ceza yargısında adli tatilde hangi dava ve işler görülmeye devam eder?
Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.
3. Ceza yargısında adli tatilde süreler işler mi? Ceza mahkemelerinde adli tatile denk gelen süreler kaç gün sarkar?
Ceza yargısında adli tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.
4. Adli tatilde savcılığa suç duyusunda bulunulabilir mi?
Evet, adli tatil süresinde savcılığa suç duyurusu, şikayet ya da ihbarda bulunulmasında hiçbir engel yoktur.
C. İDARE MAHKEMELERİNDE ADLİ TATİL
Kişiler ile devlet kurumları arasındaki uyuşmazlıkların çözümleneceği mercii olan idare ve vergi mahkemelerinde adli tatil 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 8, 61 ve 62’de düzenlenmiştir.
1. İdare mahkemelerinde adli tatil ne zaman?
Adli tatil kavramı İdare mahkemeleri için kullanılmaz. İdari yargının tatili ” Çalışmaya Ara Verme ” olarak isimlendirilir ve Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.
Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bu mahkemeler, 62 nci maddedeki sınırlamaya tabi olmaksızın görevlerine devam ederler. Çalışmaya ara vermeden yararlanamayanlar ve nöbetçi kalanların yıllık izin hakları saklıdır.
2. İdari yargıda adli tatilde hangi dava ve işler görülmeye devam eder?
Nöbetçi mahkeme çalışmaya ara verme süresi içinde aşağıda yazılı işleri görür:
a) Yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler,
b) Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler.
3. Danıştay ve Sayıştay adli tatilde çalışır mı?
Danıştay ve Sayıştay, her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler ve kanunen belirtilen çalışmaya ara verme süresi içinde içerisinde esastan karar verme yetkisine sahip değildir. Yalnızca yürütmenin durdurulması kararı verebilir.
4. İdare mahkemelerinde adli tatile denk gelen süreler kaç gün sarkar?
İdari yargıda adli tatile rastlayan süreler işlemez. Bu Kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.
D. ANAYASA MAHKEMESİNDE ADLİ TATİL
Önemle belirtmek gerekir ki, Anayasa Mahkemesi’nde adli tatilde çalışmaya ara verilmemektedir. Kısaca Anayasa Mahkemesi’ne başvuruya ilişkin süreler adli tatilde de işlemektedir. Bu nedenle son günü adli tatile denk gelen bireysel başvuru dilekçelerinin adli tatilde ve başvuru süresi içinde Anayasa Mahkemesi’ne sunulması zorunludur.
HIZLI İLETİŞİM
BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
