İSİM SOYİSİM DEĞİŞTİRENLERE YENİ DİPLOMA VERİLİR Mİ?
YAZININ İÇERİĞİ: İsim soyisim değiştirenlere yeni diploma verilir mi? İsim değiştirdikten sonra diploma da değişir mi? Diplomada isim soyisim değişikliği yapılır mı? Diplomada isim değişikliği nasıl yapılır? Diplomada isim değişikliği dilekçesi. Diplomada isim soyisim değişikliği 2024. Diplomada soyadı değişikliği emsal Danıştay kararı Anayasa mahkemesi kararı İdare mahkemesi kararı. Cinsiyet değiştirenlerin diplomasındaki ismini değiştirme. Transların diplomasındaki isim değişikliği. Boşanan kişiye yeni soyadı ile yeni diploma basılır mı? İkinci kez diploma verilir mi? Mezuniyetten sonra nüfus kaydı değişikliği durumunda diploma değişir mi? Diplomadaki hata nasıl düzeltilir? Boşandıktan sonra diploma. İsim değiştirince diploma.
1. DİPLOMADA İSİM SOYİSİM DEĞİŞİKLİĞİ
İsim soyisim değiştirenlere yeni diploma verilir mi? Diploma aldıktan sonra evlilik nedeniyle, mahkeme kararı veya vatandaşlığa girme/vatandaşlıktan çıkma durumlarına dayalı nüfus kaydı değişikliklerinde bilindiği üzere çok yakın bir tarihe kadar üniversiteler, “Üniversite, diploma, sertifika, geçici mezuniyet belgesi ve diğer belgelerin düzenlenmesine ilişkin yönerge” kapsamında diploma sahibi kişilerin isim ve soy isim değişikliklerini yalnızca mevcut diplomanın arka yüzüne yeni bilgileri şerh düşmekle yetiniyor ve “diploma yalnızca bir kere verilir” kuralı gereği kişilere yeni bir diploma vermiyordu.
İsim soyisim değişikliği yapan kişiler, kendilerine yeni bir diploma verilmesi taleplerinin reddine dair verilen üniversite kararının iptali için İdare Mahkemelerinde dava açıyorlardı. Ne var ki, Danıştay 8. Daire’nin 04/10/2004 T ve 2004/448 E. 2004/3589 K. Numaralı kararında da görüldüğü gibi “Diplomalar, düzenlendikleri tarihte var olan hukuki ve fiili durumu gözeten belgelerdir. Davacının mezun olduğu ve diplomanın düzenlendiği tarihteki soy isminin … olduğu, diplomanın bu hukuksal durumu yansıttığı açıktır. Diplomanın düzenlenmesinden sonra davacının kimlik bilgilerinde meydana gelen değişiklik ise, önceki durumu geçersiz kılmayacağı gibi, diplomanın değiştirilmesini gerektiren hukuki bir neden de değildir.” şeklindeki olumsuz emsal kararlar sebebiyle açılan idari davalar red ile sonuçlanıyordu. (Bir başka karar için bkz: Danıştay 8. Daire’nin 2016/13422 E., 2021/9 K. ve 13.01.2021 T.)
Fakat bu yazımızın ilerleyen bölümlerinde de yer verdiğimiz Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’nin yakın zamanlı kararlarında da görüldüğü üzere bu olumsuz uygulamaya son verilmiş ve kişilerin diploma aldıktan sonra isim, soy isim, cinsiyet gibi nüfus bilgilerinin değişmesinden dolayı kişiler adına güncel bilgilere sahip yeni bir diploma düzenlenmesi yolunun önü açılmıştır.
2. CİNSİYET VE İSİM DEĞİŞTİREN KİŞİYE YENİ DİPLOMA VERİLİR Mİ?
Cinsiyet ve isim değiştirenlere yeni diploma verilir mi? Diploma aldıktan sonra cinsiyet değişikliği sebebiyle isim değiştirenler için güncel bilgileri içerir yeni bir diploma verilmesi, cinsiyet değiştiren kişilerin toplumda ve iş hayatında sırf cinsiyet değişikliği yaşadığının bilinmesi ile ayrımcılığa uğrama olgusunun önüne geçilmesi açısından apayrı bir önem taşımaktadır.
Bu önemin farkına varan yargı mensuplarıT.C. Anayasası’nın ‘Kanun önünde eşitlik’ başlıklı 10. maddesinin 1. Fıkrası, ‘Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı’ başlıklı 17. maddesinin 1. Fıkrası, ‘Özel hayatın gizliliği’ başlıklı 20. Maddesi; 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun ‘Amaç’ başlıklı 1. Maddesi, ‘Özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları’ başlıklı 6. Maddesi; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ‘Özel ve aile hayatına saygı hakkı’ başlıklı 8. Maddesi ve 108 No.lu Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi’nin 1. Maddesi ile 6. Maddesini göz önünde bulundurararak yeni kararlar almaya başlamışlardır.
Böylece kişilerin etnik köken, siyasi düşünce, dini inanç, sağlık, cinsel hayata ilişkin verileri özel nitelikli kişisel/hassas veriler olarak kabul edilerek ilgililerin mağdur olmasına veya ayrımcılığa maruz kalmasına neden olma riski taşıdıklarından bu verilerin, diğer kişisel verilere göre çok daha sıkı şekilde korunmaları açısından cinsiyet değişikliği sebebiyle isim değiştirenler için güncel bilgileri içerir yeni bir diploma verilmesine karar verilmiştir. Buna örnek olarak aşağıda bazı emsal kararlara yer verilmiştir.
Cinsiyet Değişikliği Geçiren ve Yeni İsim Alan Kişiye Yeni Bir Diploma Verilmelidir.
“… Dava dosyasının incelenmesinden, ……. Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü’nden 07/02/2013 tarihinde mezun olan davacının, Mahkeme kararı ile isim ve cinsiyet değiştirdiğini belirterek geçici mezuniyet belgesi ve diplomasında yer alan isminin “…” olarak değiştirilerek yeniden düzenlenmesi talebiyle yaptığı başvurunun, diplomanın yeniden düzenlenmesinin mümkün olmadığı ancak başvurması halinde diplomasının arka yüzüne şerh düşülerek mezuniyet tarihinden sonra mahkeme kararıyla nüfus bilgilerinin değiştiğine dair bir açıklama yapılabileceği ya da bu hususta belge verilebileceği gerekçesiyle reddedilmesi üzerine, bu işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Kişilerin etnik köken, siyasi düşünce, dini inanç, sağlık, cinsel hayata ilişkin verileri özel nitelikli kişisel/hassas veriler olarak kabul edilmekte olup ilgililerin mağdur olmasına veya ayrımcılığa maruz kalmasına neden olma riski taşıdıklarından bu verilerin, diğer kişisel verilere göre çok daha sıkı şekilde korunmaları gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; davacının diplomasında yer alan önceki isim ve cinsiyetine dair bilgilerin üçüncü kişilere ifşa edilmemesi gerektiği, zira cinsiyet değişikliği sürecini mevzuata uygun olarak tamamlamış ve bu durumu Mahkeme kararıyla yasal koruma altına alınmış olan davacının, kanuni tanınma sonrasında tüm resmi belgelerinin değiştirilmesinin ve eski kimlik bilgilerinin üçüncü kişilerin erişimine kapalı olmasının, kişinin manevi varlığı ile doğrudan ilgili olduğu, bu kapsamda davacıya temel insan hakları çerçevesinde, yeni kimlik bilgilerine göre düzenlenmiş bir diploma verilmesi gerektiği; aksi takdirde nüfus bilgilerinde meydana gelen değişikliklerin, diploma gibi resmi evraka işlenmemesinin özel hayatın gizliliği başta olmak üzere kişinin, temel hak ve özgürlüklerini ihlal edeceği ve beraberinde mağdur olacağı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacının talebinin diplomalardaki değişiklikleri düzenleyen usuli engeller kapsamında düşünülmeyip, davacıya yeni bir diploma düzenlenmesi hakkaniyete ve hukuka uygun olacağından tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk, aksi yöndeki Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır…”
(Danıştay 8. Daire, 2019/9162 E., 2021/10 K. ve 13/01/2021 T.)
İsim ve Cinsiyet Değiştiren Kişinin Diplomasının Yeni Kimlik Bilgilerine Göre Yeniden Düzenlenmesi Gerekir.
“… Davacının fiziki ve hukuki durumunda meydana gelen değişikliklerin niteliği dikkate alındığında, davacının önceki nüfus bilgilerinin bulunduğu diplomasını kullanırken olumsuzluklar yaşayacağı, diplomasının fiziki ve hukuki durumuna uygun yeniden düzenlenmesi halinde ise kamu düzeninde herhangi bir aykırı durumun oluşmayacağı açıktır…”
(İzmir 5. İdare Mahkemesi, 2015/738 E., 2016/439 K. ve 17/3/2016 T. – Bu karar Danıştay 8. Dairesi’nin 2016/9058 E., 2021/11 K. ve 13/01/2021 Tarihli kararı ile onanarak kesinleşmiştir.)
3. İSİM SOYİSİM DEĞİŞTİRENLERE YENİ DİPLOMA VERİLİR Mİ?
İsim değiştirdikten sonra diploma da değişir mi? İsim soyisim değiştirenlere yeni diploma verilir mi? İsim değiştirince diploma değişir mi? Diplomada isim soyisim değişikliği yapılır mı? Boşanan kişiye yeni soyadı ile diploma basılır mı? soruları bu konuyla alakalı Google arama motorlarında en çok aranan soruların başında gelmektedir.
Henüz daha 30 Kasım 2023’te Resmi Gazetede yayınlanan ve aşağıda karar metninin bir kısmını alıntıladığımız Anayasa Mahkemesi’nin en güncel kararında nihayet bu konuya bir açıklık getirilmiş ve “diploma yalnızca bir kere verilir” kuralını öne sürerek isim soyisim değişikliği yapmış kişilere güncel bilgileri içerir yeni bir diploma vermeyen üniversitelerin bu tavrını Anayasaya aykırı bulmuştur. İlgili kararın özeti aşağıda verilmiş olup, kararın tam metni için lütfen buraya tıklayınız.
İsim Değişikliği Davası Sonrasında Düzeltilen İsme Göre Diploma Düzenlenmemesi Anayasaya Aykırıdır.
“… Başvuru, isim değişikliği davası sonrasında düzeltilen isme göre üniversite diploması düzenlenmesi talebinin reddedilmesi nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinden (Üniversite) 26/6/2017 tarihinde mezun olan başvurucu, eski ismine göre düzenlenmiş tıp fakültesi diplomasının yeni kimlik bilgilerine uygun şekilde yeniden düzenlenmesi talebiyle Üniversiteye başvurmuştur. Üniversitenin 13/11/2018 tarihli cevabi yazısı ile Hacettepe Üniversitesi Diploma, Sertifika, Geçici Mezuniyet Belgesi ve Diğer Belgelerin Düzenlenmesine İlişkin Yönerge’nin (Yönerge) 16. maddesinin (ç) bendi uyarınca mahkeme kararıyla gerçekleştirilen isim değişikliğinin diplomanın arka yüzüne gerekli açıklama yapılarak yazıldığı ve onaylandığı bildirilmiştir.
Başvurucunun anılan işlemin iptali talebiyle açtığı dava Ankara 15. İdare Mahkemesinin (Mahkeme) 19/6/2019 tarihli kararıyla reddedilmiştir. Sonuç olarak 26/6/2017 tarihinde mezun olan başvurucunun mezun olduğu tarihte geçerli nüfus bilgilerine göre diplomasının düzenlendiği, daha sonra mahkeme kararıyla gerçekleştirilen isim değişikliğinin diplomanın arka yüzüne açıklama yazılmak suretiyle onaylanarak işlendiği, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ifade edilmiştir.
Söz konusu karara karşı başvurucu, Ankara Bölge İdare Mahkemesine sunduğu 27/6/2019 tarihli istinaf dilekçesinde, mahkeme kararında anayasal gerekçelere değinilmediğini, anılan işlemin sadece Yönerge’ye uygun olduğunun tespiti ile yetinildiğini belirtmiştir. Ayrıca ismin kişinin özel hayatına ilişkin bir bilgi olduğunu, mesleği gereğince diplomasının yeni ismine göre düzenlenmesinde hukuki yarar bulunduğunu ve Üniversite açısından diplomada yapılacak bir değişikliğin kamu yararına aykırı olmayacağını vurgulamıştır.
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 27/11/2019 tarihli kararıyla istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
Anayasa’nın “Özel hayatın gizliliği” kenar başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir: “Herkes, özel hayatına … saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın … gizliliğine dokunulamaz.” Anayasa Mahkemesi önceki birçok kararında özel hayata saygı hakkının kişinin çevresinde bulunanlarla temas kurma hakkını içerdiğini, özel bir sosyal hayat sürdürmeyi güvence altına aldığını ve kişilerin mesleki hayatlarının özel hayatlarıyla sıkı bir ilişki içinde olduğunu vurgulamıştır.
Sonuç olarak başvurucunun yargı kararıyla ismini değiştirdiği dikkate alındığında makul bir gerekçe ve zorunluluk ortaya konulmadıkça başvurucunun yeni ismini kullanmasına ilişkin bir sınırlama da getirilmemesi gerekir. Bu anlamda başvurucunun eski diplomasının yeni ismiyle düzenlenmesi talebinin reddi şeklindeki sınırlamanın kamusal menfaat ile bireysel menfaat arasında korunması gereken dengenin başvurucu aleyhine bozulmasına neden olduğu, kamusal makamlarca zorunlu ve ölçülü bir müdahale olduğunun ortaya konulamadığı anlaşılmıştır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir…”
(Anayasa Mahkemesi Kararı: 2019/42961 Başvuru No., 12/7/2023 T., 3/11/2023- 32358 R.G. Tarih ve Sayı)
4. DİPLOMADAKİ İSİM SOYİSİM HATASI NASIL DÜZELTİLİR?
Aşağıda yer verilen emsal kararda da görüleceği üzere, diplomada nüfus bilgileri hatalı yazılan kişiler mezun oldukları okul idaresine başvurarak kendilerine doğru bilgileri içerir yeni bir diploma verilmesini isteyebilirler. Nitekim kişilerin bu taleplerinin üniversite idaresince diplomanın yalnızca bir kere verilebileceği kuralı gerekçe gösterilerek reddedilmesi hukuka aykırı olacaktır.
Diplomaya Adı Yanlış Yazılan Kişiye Yanlışlık Düzeltilerek Yeniden Diploma Verilmesi Gerekir.
“…Davacının vukuatlı nüfus kayıt örneğinde, isminin … olduğu görüldüğünden, davacının davalı idareye yaptığı başvurunun diplomasındaki ismin değiştirilmesine yönelik olmayıp davalı idarece diplomada isim yazılırken yapılan maddi hatanın düzeltilmesi olduğundan, davacının, mezuniyet belgesinde olarak yazılan isminin … olarak düzeltilmesine yönelik talebinin, Gazi Üniversitesi Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğindeki diplomanın yalnızca bir kere verilebileceği hükmü gerekçe gösterilerek reddedilmesinde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden Ankara 4. İdare Mahkemesinin 28.2.2007 gün ve E:2006/1549, K:2007/156 sayılı kararının; davacının kendilerine ibraz ettiği tüm belgelerde ön adının bulunmadığı ileri sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi …”
(Danıştay 8. Daire, 2007/4611 E., 2008/7324 K. ve 11.11.2008 T.)
5. DİPLOMADA İSİM SOYİSİM DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIR?
Bu yazımızda İsim soyisim değiştirenlere yeni diploma verilir mi? sorusunun cevabını detaylarıyla ve örnek mahkeme kararları çerçevesinde açıkladık. Bu kapsamda diplomada isim ya da soyisim değişikliği yapmak isteyen kişi, bu isteğini belirten bir dilekçe ekinde diploma, mahkeme kararı ve nüfus cüzdanı fotokopisi (veya ilgili kurumun isteyeceği sair belgeler) ile birlikte ilgili Öğrenci İşleri Daire Başkanlığına başvurmalıdır.
HIZLI İLETİŞİM
BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
