UYUŞTURUCU MADDE KULLANMAK, SATIN ALMAK VEYA BULUNDURMAK SUÇU | Türk Ceza Kanunu Madde 191

YAZININ İÇERİĞİ: Uyuşturucu kullanmak suç mu? Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak suçu Türk Ceza Kanunun hangi maddesinde düzenlenmiştir?  TCK madde 191 cezası. TCK 191 kanun metni. Uyuşturucu madde kullanmanın cezası var mıdır? Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurmanın cezası nedir? Uyuşturucu ile yakalanmanın cezası kaç yıldır? Uyuşturucu madde kullanma suçunun oluşma şartları nelerdir? Uyuşturucu madde içiciliği davası hangi mahkemede görülür? Zamanaşımı var mıdır? Uyuşturucu maddelerin kişisel kullanım miktarı ne kadardır? Uyuşturucu madde kullanımı suçunda etkin pişmanlık yasası geçerli midir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması yapılabilir mi? Ceza adli para cezasına çevrilir mi? Uyuşturucu kullanma ve bulundurma suçunda kamu davası açılmasının ertelenmesi ne anlama gelir? Uyuşturucu madde kullanımı suçunda denetimli serbestlik nedir?

1. Uyuşturucu ve uyarıcı madde nedir? Hangi maddeler uyuşturucu madde sayılır?

Uyuşturucu; uyuşturma özelliği olan, hareketten, gereği gibi düşünmekten alıkoyan, narkotik anlamına gelir. Uyuşturucu madde, genelliklemorfin, kokain, eroin, afyon, esrar gibi duyulara uyuşukluk veren maddelerdir. Uyarıcı; bir kimseyi güçlendiren, yüreklendiren, coşturan ve/veya yönlendiren şey anlamına gelir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki, doğal yollarla elde edilen Afyon, Morfin, Kodein, Eroin, Esrar, Kokain, Marihuana, Crack gibi uyuşturucu ve uyarıcı maddeler için “narkotik” ifadesi kullanılırken, kimyasal yollarla elde edilen Ekstazi, Bonzai, LSD gibi sentetik uyuşturucu ve uyarıcı maddelere ise “psikotrop” ifadesi kullanılır. 

Bir maddenin uyuşturucu veya uyarıcı maddelerden sayılması için, 2313 sayılı ve 3298 sayılı yasaların tanıdığı yetki ile Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan kararlarda ve 1961 tarihli Tek Sözleşmesinin I ve II numaralı cetvellerinde yer alan maddelerden olması gerekmektedir.

2. Uyuşturucu kullanmak suç mu? Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak suçu Türk Ceza Kanunun hangi maddesinde düzenlenmiştir?  

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, “Gençliğin Korunması” başlıklı m. 58/2’de “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.”hükmü yer almaktadır. Anayasanın işaret ettiği tedbirlere uygun olarak, yasa koyucu uyuşturucu madde kullanmayı TCK kapsamında suç kabul etmiştir.

Uyuşturucu madde kullanma suçu, 52,7 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Topluma Karşı Suçlar” başlıklı üçüncü kısmının “Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar” başlıklı üçüncü bölümünde, “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak” başlıklı 191. Maddesinde düzenlenmiştir.

TCK’nın “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak” başlıklı 191. maddesi;

“(1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır. (Ek cümle:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme kararı kolluk birimlerine de bildirilir.

(3) (Değişik:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre denetimli serbestlik müdürlüğünün teklifi üzerine veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.

(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında;

a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,

b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,

c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır.

(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.

(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasının açılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiği iddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemez.

(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.

(8) Bu Kanunun;

a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,

b) 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.

(9) Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır.

(10) (Ek: 27/3/2015-6638/12 md.) Birinci fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

3. Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurmanın cezası nedir?

Yukarıda ifade edildiği üzere TCK madde 191, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmanın, satın almanın ve bulundurmanın cezasını düzenlemiştir. O halde, uyuşturucu madde kullanmanın cezası var mıdır sorusunun cevabı; evet, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmanın cezası vardır.

Peki uyuşturucu madde kullanma ve bulundurmanın cezası nedir, uyuşturucu ile yakalanmanın cezası kaç yıldır? Kullanmak için uyuşturucu satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Uyuşturucu madde kullanma suçunun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına 200 metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde ise faile, 3 yıldan 7,5 yıla kadar hapis cezası verilir.

Ancak aşağıda detaylıca işlendiği üzere bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada, şüpheli hakkında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir.

Son olarak belirtilmelidir ki, uyuşturucu madde kullanma bulundurma suçundan dolayı verilen ceza, adli para cezasına çevrilmez.

4. Uyuşturucu kullanmak suç mu? Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak suçunun oluşma şartları nelerdir?

•  TCK madde 191 de yer alan bu suç seçimlilik hareketli bir suçtur. Yani bu suç, uyuşturucu maddenin kullanmak için bulundurulması, kullanmak için satın alınması ya da kullanmak için kabul edilmesi fiillerinin yalnız biriyle dahi işlenebilir.

• TCK madde 191 koşullarının oluşması için, Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin niteliği ve miktarı itibariyle kullanmaya elverişli olması gerekmektedir. Bu nedenle ele geçirilen uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanmaya elverişli olduğu hususunda, Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Kriminal Laboratuvarı veya Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Laboratuvarı ya da Adli Tıp Kurumu İlgili (5.) İhtisas Dairesi’nden rapor alınması gerekmektedir.

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde niteliğinde olduğu belirlenmekle birlikte söz konusu maddenin eser miktarda olduğu ve eser miktardaki maddenin kullanmaya elverişli nitelikte olduğu tespit edilirse suç olacaktır.

• Söz konusu maddenin eser miktarda olmakla birlikte kullanmaya elverişli olmadığı tespit edilmişse, işlenemez suç söz konusu olacaktır.

• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmaya elverişli ise, artık maddenin azlığı veya kalitesinin düşüklüğü gibi nedenlerle uyuşturucu veya uyarıcı etki yapamayacak durumda olması suçun oluşumunu engellemez.

• Uyuşturucu maddeyi kullanmak için satın almak, yalnızca para karşılığında maddeye ulaşmak anlamında değil herhangi bir ivaz karşılığında maddeye ulaşmak anlamındadır. Örneğin uyuşturucu madde satın almak için o maddenin karşılığında satana başka bir cins uyuşturucu maddenin verilmesi, satın alma fiili olarak kabul edilmelidir.

• Uyuşturucu maddenin satımına dair anlaşma satın alma fiilinin gerçekleşmesi için tek başına yeterli olmamakta, suç konusu uyuşturucu maddenin satın alan kişinin hakimiyet alanına girmesi gerekli ve yeterlidir. Aksi takdirde suç teşebbüs aşamasında kalmıştır denilebilir.  

• Uyuşturucu madde satın alma ve kabul etme fiilleri birbirine benzer olmakla, çok karıştırılır. Bu iki fiilin farkı, kabul etme fiilinde, satın almanın aksine maddenin alınması karşılığında, karşı tarafa herhangi bir bedel verilmez.

• Uyuşturucu madde kabul etmek fiilinden bahsedebilmek için mutlaka kabul edenin rızası aranacaktır. Buna göre bir kimsenin haberi olmadan onun hakimiyet alanına uyuşturucu madde bırakılması olayında kabul edenin iradesi olmadığından, kabul etme fiili gerçekleşmez.

• Belirtmek gerekir ki, kabul edenin rızası dahilinde kullanmak için uyuşturucu madde kabul etmek suçunun oluşması için, suç konusu maddenin, kabul edene mutlaka fiilen teslim edilmesi gerekmeyecektir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, kabul edenin istediği yere bırakılması veya istediği bir kişiye verilmesi gibi durumlarda da fail suç konusu maddeyi kabul etmiş sayılır.

• Failin hakimiyet alanında bir uyuşturucu madde yoksa, bizzat kendisi ya da herhangi bir tanık tarafından failin kullanmak amacıyla uyuşturucu madde kabul ettiği, bulundurduğu veya satın aldığına dair beyan olsa bile, TCK 191 kapsamında sanığa ceza verilemez. Keza Yargıtay ele geçirilemeyen uyuşturucu ve uyarıcı maddelere ilişkin soyut tanık-sanık beyanları, iletişimin tespiti tutanaklarına dayanılarak verilen mahkûmiyet kararlarını bozmaktadır.

• Ayrıca, failin kullanma amacıyla uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etme veya bulundurması ancak söz konusu maddeyi kullanamadan yakalanması halinde fail, kullanma fiiline teşebbüsten değil kullanmak amacıyla uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma, kabul etme veya bulundurma suçundan sorumlu olacaktır. Ya da fail kullanmak amacıyla satın aldığı uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma fiilinden gönüllü olarak vazgeçse de bulundurma fiili tamamlanmış olacağından TCK m. 191 kapsamında kullanmak amacıyla bulundurma suçundan dolayı ceza verilebilecektir.

• Failin, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanmak amacı ile mi yoksa başka bir amaçla mı bulundurduğu belirlenemiyorsa “kuşkudan sanık yararlanır” ilkesi uyarınca failin, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma kastı ile bulundurduğu değerlendirilerek TCK m. 191 uyarınca cezalandırılması gerekir.

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin tıbbi amaçla kullanması halinde suç oluşmaz. Ancak söz konusu maddelerin hekim reçetesi olmaksızın kişinin yaşadığı ağrıyı dindirmek veya cinsel gücünü artırmak amacıyla kullanılması ya da düzenlenen reçeteye aykırı olarak, belirlenen sürenin, dozun veya miktarın aşılarak ya da tedavi amacı dışında söz konusu maddelerin kullanılması TCK m. 191 kapsamında suçtur.

• Uyuşturucu madde kullanma suçunun TCK .191/10’da öngörülen yerlerin 200 metre yakınında işlenmesi, cezayı arttırıcı sebeptir. Bu mesafe, keşif ile kesin olarak tespit edilmelidir. Binaların birbirine yapışık ve iç içe olduğu ise mesafe, olağan ulaşım, yaya olarak veya araç ile gerçekleşen ulaşım baz alınarak hesaplanmalıdır.

• TCK m. 191/10’da cezayı arttırıcı sebep olarak görülen, maddenin bina ve tesislerin, suç tarihi itibariyle tıbbi, eğitsel, askeri veya toplumsal hizmete özgülenen yerlerde kullanılması, ancak bu alaların faaliyetine devam etmesi halinde geçelidir. Yani, TCK 191/10 ’ da belirtilen bina ve tesislerin söz konusu faaliyetlere devam edip etmediği araştırılmadan fail hakkında nitelikli hal uygulanması bozma sebebidir.

• Ayrıca suçun işlendiği yerin TCK m. 191/10’da öngörülen yerlerden olduğunun mutlaka fail tarafından biliniyor olması gerekmektedir, aksi takdirde failin suçun işlendiği yerin nitelikli hal oluşturan yerlerden olduğunu bilmediği durumda nitelikli hal uygulanmamalıdır.

5. Uyuşturucu maddelerin kişisel kullanım miktarı ne kadardır?

Uyuşturucu maddelerin kişisel kullanım miktarı ne kadardır? Sorusu da bu konuyla alakalı en çok merak edilen sorular arasındadır. Keza, kişi üzerinde ya da hakimiyet alanında bulunan uyuşturucu madde miktarı, oluşan suçun TCK 191 kapsamında kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçuna mı yoksa TCK 188 kapsamında uyuşturucu madde ticareti suçuna mı gireceği konusunda ayırıcı özellik taşımaktadır. Peki uyuşturucu madde kişisel kullanım miktarı nedir?

Kişisel kullanım için kabul edilebilecek miktar, kişinin fiziksel ve ruhsal yapısı ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin niteliğine, cinsine ve kalitesine göre değişiklik gösterir. Ayrıca sadece ele geçirilen maddenin miktarına bakılarak suçun TCK 188 kapsamında uyuşturucu madde ticareti yoksa TCK 191 kapsamında kullanmak amacıyla uyuşturucu madde suçu mu olduğuna karar verilemez. Bu ayrımda ele geçirilen madde miktarından ziyade failin kastı da çok önemlidir.

Yine de kişisel kullanım miktarına ilişkin emsal kararlara bakacak olursak, esrar kullananların her defasında 1-1,5 gram olmak üzere günde üç kez esrar tükettikleri ve bu kapsamda birkaç aylık ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda esrar maddesini ihtiyaten yanlarında veya ulaşabilecekleri bir yerde bulundurması kişisel kullanım miktarı kapsamında değerlendirilebilir. Yargıtay esrar maddesinin yıllık bir kilograma kadar bulundurulmasını kişisel kullanım sınırları dahilinde kabul etmektedir.

Hint keneviri için ise ticaret kastına ilişkin delil yoksa 20 köke kadar dikili kenevir bitkisi, eroin ve kokain maddeleri için ticaret kastına ilişkin başka delil yoksa 20 grama kadar, sentetik haplar yönünden ise etken maddesine göre 50 adete kadar, metamfetamin yönünden ise bir kullanımlık miktarın 0,05 gram olduğu Yargıtay tarafından kabul edilmektedir.

Kişisel kullanım miktarının ne süreyle tespit edileceği hususunda ise belirtmek gerekir ki, Yargıtay önceki tarihli kararlarında kişisel kullanım miktarının belirlenmesinde “bir yıllık kullanım miktarını” esas alırken, son yıllarda verdiği kararlar ile bu ölçüt yerine somut olayın özelliklerine göre belirlenecek zaman dilimi içinde sanık tarafından kullanılacak miktarın esas alınması görüşü benimsenmiştir.

6. Uyuşturucu mmadde kullanma davası hangi mahkemede görülür? Zamanaşımı var mıdır?

Uyuşturucu madde kullanımı ve bulundurma suçu davası hangi mahkemede görülür? Uyuşturucu madde kullanmadan dolayı görülecek dava için Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir. Uyuşturucu madde içiciliği suçunda zamanaşımı süresi 8 yıldır.

7. Uyuşturucu madde kullanımı suçunda etkin pişmanlık yasası geçerli midir?

Etkin pişmanlık nedir? Basit bir tanımla etkin pişmanlığın tanımını yapacak olursak, ortada bir suç olmasına rağmen fail hakkında cezaya hükmolunmamasını ya da hükmolunan cezada indirim yapılmasını öngören hallerdir. Etkin pişmanlık ile ilgili detaylı bilgiye ulaşmak için lütfen buraya tıklayın.

Peki, Uyuşturucu madde kullanımı suçunda etkin pişmanlık hükümleri geçerli midir? Evet, TCK madde 191 ‘de yer alan, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçu kapsamında etkinlik pişmanlık hükümlerinden yararlanılabilir ve bu sayede fail, bu suça ilişkin hiç ceza almayabilir ya da cezasında ¼ oranından yarısına kadar indirim yapılabilir. Buna ilişkin kanun maddesi aşağıdaki gibidir:

TCK’nın “Etkin pişmanlık” başlıklı 192. Maddesi;

“(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.

(3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.

(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. (Ek cümle: 24/11/2016-6763/16 md.) Bu durumda kamu görevlileri ile sağlık mesleği mensuplarının 279 uncu ve 280 inci maddeler uyarınca suçu bildirme yükümlülüğü doğmaz.”

Yukarıda yer verilen kanun maddesinde de anlaşılacağı üzere, TCK madde 191 çerçevesinde failin etkin pişmanlık hükmünden yararlanması için bazı gerekli şartlar vardır. Bunlar;

• TCK’nın m.192/2 hükmünde belirtilen etkin pişmanlık hükmünden yararlanmak isteyen fail, etkin pişmanlığını soruşturma başlamadan göstermeli ve verilen bilginin sanığın kendi suçuna ilişkin olması gerekmektedir.

• Failin verdiği bilgiler uyuşturucu veya uyarıcı madde temin eden kimselerin kimliklerini açıkça ortaya çıkarıyor ve failin bilgisini verdiği bu kimselere iftira etmesi veya suç atması için herhangi bir nedeninin olmadığı anlaşabiliyorsa ancak buna rağmen o kişilerin yakalanmaları konusunda faydalı olamamışsa da uyuşturucu maddelerin ele geçirilmesini kolaylaştırmışsa fail, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanacaktır.

• Suçüstü halinde ya da herhangi bir arama kararı çerçevesinde yapılacak kaba üst yoklaması ile kolaylıkla ele geçirilebileceği halde, failin, üzerinde bulunan uyuşturucu maddeyi aramadan önce kolluk görevlilerine teslim etmesi durumu etkin pişmanlıktan yararlanmak için yeterli bir durum değildir. Ancak fail üzerinde arama yapılmasını gerektirecek mevcut bir durum yoksa ve kaba üst araması neticesinde sanığın üzerindeki uyuşturucu veya uyarıcı madde bulunamayacak olmasına rağmen fail söz konusu maddeleri kolluk görevlilerine teslim ederse etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilecektir.

• Uyuşturucu madde kullanma, bulundurma suçu için bir diğer etkin pişmanlık şartı ise failin, hakkında soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurmasıdır. Yani, hakkında Uyuşturucu kullanma, bulundurma suçundan soruşturma bulunan failin bu aşamada tedavi olmayı talep etmesi halinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanması mümkün değildir.

• Son olarak belirtmek gerekir ki, fail, en geç ilk derece mahkemesi tarafından hüküm verilinceye kadar etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir.

8. Uyuşturucu kullanma ve bulundurma suçunda kamu davası açılmasının ertelenmesi ne anlama gelir?

Kamu davasının açılmasının ertelenmesi; hakkında kamu davası açılması için yeterli şüphe bulunan failin, kişiliği ve üzerine atılı suçun önemi göz önünde bulundurularak, açılması gereken davadan, birtakım koşulların varlığı halinde, belirlenecek bir süre boyunca göstereceği iyi hal dikkate alınarak, vazgeçilmesidir.

Kamu davasının ertelenme kararı verilmesi, yetişkinlerin 5 yıl, çocukların ise 3 yıl içinde tekrar uyuşturucu madde kullanmaması ya da kullanmak için bulundurmaması, satın almaması veya savcılık tarafından kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranması hallerinde faile herhangi bir ceza verilemeyeceği anlamına gelir.

Denetimli serbestlik kararının infazında, yükümlülüğün bir yıl içerisinde mazereti olmaksızın ve kasıtlı olarak üç defa ihlal edilmesi yükümlülüğe uymamada ısrar etme sayılır.

TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçundan dolayı kamu davasının ertelenmesi kararı verilebilmesi için gerekli şartlar şunlardır;

• Şüpheli hakkında TCK m. 191/2 hükmüne göre kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilmesi için kamu davasının açılmasını gerektirecek düzeyde yeterli şüphe bulunmalıdır.

• Şüpheli hakkında kamu davasının ertelenmesi kararı verilebilmesi için öncelikle şüpheli hakkında TCK’nın 191’inci maddesinde ihdas edilen suç dolayısıyla derdest bir soruşturma dosyasının veya kamu davasının olup olmadığı araştırılmalı, şayet TCK m. 191 suçundan dolayı ayrı bir soruşturma ve kovuşturma dosyası varsa Cumhuriyet savcısı, önüne gelen dosyadaki suç tarihinin önceki dosyada verilen kamu davasının ertelenmesi kararı/hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı kapsamında erteleme/denetim süresinde işlenip işlenmediğini tespit etmelidir. Nitekim fail erteleme süresi içerisinde TCK m. 191’de düzenlenen suçu işlerse TCK m. 191/5 uyarınca, erteleme süresi zarfında kişinin bu suçu işlemesi halinde bu durum, aynı maddenin dördüncü fıkrası uyarınca ihlal fiili olarak kabul edilerek ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilemez.

9. Uyuşturucu madde kullanımı suçunda denetimli serbestlik nedir?

Denetimli serbestlik, normalde yalnızca mahkeme hükmüyle birlikte verilebilir. TCK madde 191 uyuşturucu madde kullanma suçu ise bu durumun bir istisnasıdır.  Yani uyuşturucu madde kullanmak ve kullanma amacıyla bulundurmak ya da satın alma suçunda denetimli serbestlik tedbiri mahkeme e kararı olmaksızın soruşturma aşamasında savcı tarafından da verilebilir.

• Kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmesiyle şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu zorunludur.

• Denetim süresi, denetimli serbestlik müdürlüğünün teklifi üzerine veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Fail hakkında tedavi tedbirine başvurulması zorunlu olmayıp asıl olanın tedaviden önce başka denetimli serbestlik tedbirlerine başvurulmasıdır. Yani fail hakkında tedavi tedbirinden başka bir denetimli serbestlik tedbiriyle birlikte tedavi tedbirine başvurulması mümkündür. Cumhuriyet savcısı veya hakim tedavi tedbirinin gerekli olduğuna karar vermişse bu aşamada failin tedavi isteyip istemediği önem arz etmez.

• Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.

Uyuşturucu içiciliği suçu için denetimli serbestlikte 5 yıl süreyle uyuşturucu kullanılmazsa ne olur? Türk Ceza Kanunu’nun191/7 maddesine göre, kişi hakkında dava açılmaz.

Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçu; kişinin denetimli serbestlikte uyuşturucuyu tekrar kullanması durumunda ne olur? Bu durum yeni bir suç olarak değil de kamu davasının ertelenmesinin şatının ihlali olarak sayılır ve kamu davasının ertelenmesi kararı ortadan kalkarak kişi hakkında dava açılır. Ancak denetimli serbestlik süresi içinde ikinci kez uyuşturucu içmek yeni bir suç işleme sayılmadığı için ikinci kez uyuşturucu madde içmek fiili için soruşturma veya kovuşturma yapılamaz.

10.  Uyuşturucu madde kullanımı ya da bulundurulmasında adli para cezası ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması yapılabilir mi?

TCK m.191/8 hükmüne göre; TCK m 188’de tanımlanan uyuşturucu veya uyanıcı madde imal ve ticareti ile TCK m.190 hükmünde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran 191 inci madde kapsamına girdiğinin anlaşılması halinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilir.

• Bu halde HAGB kararı verilirken, CMK’daki HAGB şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaz. Bu yönüyle TCK m. 191/8 kapsamında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı CMK bakımından istisnai bir düzenleme teşkil etmektedir. Yani, TCK m. 188 veya TCK m. 190’da düzenlenen suçlardan birisinden yargılama yapıldığı esnada suç vasfı değişerek suçun TCK m 191’de düzenlenen suçu oluşturduğu anlaşılırsa, sanık hakkında hükmün açıklamasının geri bırakılmasına karar vermesi zorunludur ve hâkimin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verip vermeme hususunda takdir yetkisi yoktur.

• Sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildikten sonra denetim süresi zarfında denetimli serbestlik ve/veya tedavi tedbiri uygulanacaktır. Ayrıca sanığın denetim süresi içerisinde denetimli serbestlik ve/veya tedavi tedbirinin gereklerine uymamakta ısrar etmesi veya TCK m. 191/1’de düzenlenen suçu işlemesi halinde açıklanması geri bırakılan hüküm açıklanır ve yeniden TCK m. 191’de düzenlenen suçu işlemesi halinde hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemeyecektir.

• Öte yandan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildikten sonra sanığın denetim süresi zarfında TCK m. 191/1’de düzenlenen suçtan başka bir suçu kasten işlemesi halinde açıklanması geri bırakılan hüküm açıklanmayacaktır.

• Son olarak belirtmek gerekir ki mahkeme hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar vermeden önce sanık hakkında TCK m. 191/1’de düzenlenen suçtan dolayı daha önce soruşturma veya kovuşturma yapılıp yapılmadığını araştıracak, yapılmış ise suçun daha önceki soruşturma veya kovuşturma dosyası kapsamında verilen erteleme süresi içerisinde işlendiği tespit edilirse TCK m. 191/5 hükmü uyarınca kovuşturma şartıyla gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın düşmesi ile erteleme kararının verildiği ilgili dosyaya bildirilmesine karar verecektir.

Peki uyuşturucu kullanma- bulundurma suçu dolayısıyla verilen ceza adli para cezasına çevrilir mi? Hayır, uyuşturucu madde kullanma bulundurma suçundan dolayı verilen ceza, adli para cezasına çevrilmez.

İLGİLİ KANUN MADDELERİ: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu,2312 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun, 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun, 5402 sayılı Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Kanunu.

• WhatsApp

HIZLI İLETİŞİM

BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

UYUŞTURUCU MADDE TİCARETİ SAVUNMA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

TUTUKLAMA NEDİR ?

CEZA YARGILAMASINDA TEMYİZ

İstanbul Ceza Avukatı

Uyuşturucu davalarına kim bakar, Uyuşturucu cezası, uyuşturucu ceza indirimi, uyuşturucu avukat savunma, uyuşturucu suçu itiraz dilekçesi, uyuşturucuyla yakalanırsa ne olur, İstanbul adliyelerinde uyuşturucu davaları kaç yıl sürer, esrar içmenin cezası kaç yıl, kişisel kullanım miktarı ne kadar, uyuşturucudan yakalanan kaç yıl ceza yatar, denetimli serbestlik ihlal edilirse ne olur, uyuşturucu kullanma suçunda kamu davasının ertelenmesi ne demek gibi soruların cevabını yukarıdaki yazımızda açıkladık.

Daha fazla bilgi için kişilerin uyuşturucu davalarına bakan avukatlar ile detaylı görüşme yapmasını tavsiye ederiz. Uyuşturucu davalarına bakan avukatlar, her ne kadar halk arasında uyuşturucu avukatı şeklinde anılsa da aslında Avukatlık mesleğinde böyle bir uzmanlık alanı yoktur. Yani uyuşturucu davalarına her avukat bakabilir. Ancak bazı avukatlar çalışmalarını belirli alanlarda yoğunlaştırmış olup o alanda tecrübe edinmiş olabilirler. Bu sebeple örneğin İstanbul’da bulunan ve uyuşturucu davalarıyla ilgilenen avukatlar a halk arasında İstanbul ceza avukatı denilmektedir.

Hakkınızda açılmış savcılık soruşturması ya da ceza davası varsa ücreti mukabilinde bir ceza avukatından muhakkak savunma desteği alınmasını öneririz.