ARTIK HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI VERİLEMEYECEK!
YAZININ İÇERİĞİ: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı kalktı mı, Anayasa Mahkemesi’nin HAGB kararını kaldırdığına ilişkin iptal kararı numarası, HAGB ne zaman ve neden kalktı, Anayasa mahkemesi HAGB uygulamasını neden kaldırdı, HAGB kalktı şimdi ne olacak, Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ne zamana kadar verilecek, Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı iptal mi edildi?
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Uygulaması Kalktı Mı?
Evet, Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin iptal başvurusunun Anayasa Mahkemesince kabul edilmesiyle HAGB kararı kalktı.
Nitekim, Anayasa Mahkemesi 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 01.06.2023 tarih ve 2022/120 E. 2023/107 K. sayılı kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinin (5), (6).numaralı fıkranın birinci cümlesinin, (7), (8). Numaralı fıkranın birinci, üçüncü ve dördüncü cümlelerinin, (9), (10), (11), (13) ve (14). fıkralarında düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumuna ilişkin hükümlerin iptaline karar vermiştir. İptaline karar verilen hüküm şu şekildedir:
“Madde 231 – (5) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.
(6) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için; a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması, b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması, c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir. (Ek cümle: 22/7/2010 – 6008/7 md.) Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.
(7) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.
(8) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. (Ek cümle: 18/6/2014- 6545/72 md.) Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak; a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine, b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine, karar verilebilir. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur.
(9) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen koşulu derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
(10) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.
(11) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.
(13) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.
(14) (Değişik: 23/1/2008 – 5728/562 md.) Bu maddenin hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, Anayasanın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlarla ilgili olarak uygulanmaz.“
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Ne Zamana Kadar Verilecek?
Anayasa Mahkemesi’nin HAGB kararının düzenlendiği CMK’nun 231.maddesini iptal ettiğine ilişkin karar her ne kadar 1 Ağustos 2023 tarihinde Resmi Gazetede yayınlansa da bu karar 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girecektir. Yani 1 Ağustos 2024 tarihine kadar HAGB kararı verilmeye devam edilecektir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Uygulaması Neden Kalktı?
Hagb kararı neden kalktı?
– HAGB kurumunun sanığın “peşinen” istinaf kanun yolundan feragat etmesine yol açtığından adil yargılanma ve mahkemeye erişim hakkını ihlal ettiği,
– HAGB kararının cezasızlık sonucu doğurduğu ve bu kurumun uygulanmasında mağdurun muvafakati ya da mağdur açısından manevi bir telafinin sağlanmasının da aranmadığı dikkate alınarak anılan geri bırakma kararının mağdur açısından yeterli ve etkili bir giderim sağlamadığı,
– Suç teşkil eden fiillerin önlenmesini sağlayabilecek caydırıcı bir etki de doğurmadığı,
– Sanıktan henüz hüküm kurulmadan HAGB kararı verilmesini isteyip istemediğine yönelik iradesini ortaya koymasını istemenin kendisini güvenceye almak isteyen sanığın henüz deliller ortaya konulup tartışılmadan bir tür ihtimal hesabına girişmesine ve bilinmezlik içinde iradesini açıklamasına neden olabileceği,
– HAGB kararı ile birlikte müsadere kararının infazına yol açabilecek şekilde infaz zamanında belirsizliğin olduğu ve yeterli güvencelerin sağlanmadığı dikkate alındığında kuralın maliklere aşırı bir külfet yüklediği, bunun da kamu yararı ile kişilerin mülkiyet hakkının korunması arasında olması gereken adil dengeyi bozduğu ve ölçülü olmadığı,
– HAGB kurumunun cezasızlıkla bağlantılı olarak yaşam hakkı ile işkence ve kötü muamele yasağıyla ilgili sorunlara neden olduğunu, bunların yanı sıra başta ifade özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı olmak üzere birçok temel hak ve özgürlüğe müdahale teşkil ettiğini, kamu otoritelerinin keyfî uygulamaların önlemede yetersiz kaldığı gibi gerekçelerle HAGB kurumu Anayasa Mahkemesi tarafından Anayasa’nın 13, 17, 35 ve 36. maddelerine aykırılık sebebiyle iptal edilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin HAGB Kararını Kaldırdığına İlişkin Kararı:
AYM’nin 01.06.2023 tarih ve 2022/120 E. 2023/107 K. sayılı iptal kararı tam metnini “İndir” butonuna tıklayarak indirebilirsiniz.
BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
www.mesudebusrakucuk.av.tr resmi kaynak değildir. Paylaşılan tüm veriler bilgi amaçlı olup, olası yanlışlıklardan kaynaklı sorumluluk kabul edilmez. Kullanıcılar sunulan bilgileri ve emsal Yüksek Mahkeme kararlarını resmi kaynaklardan teyit etmelidir.
