İHTİYARİ ARABULUCULUK
İhtiyari Arabuluculuk Nedir?
Tarafların anlaşmazlıklarının çözümünde bir arabulucuya başvuru zorunluluğu olmadıkları halde dava açılmadan önce veya açıldıktan sonra her aşamada arabulucuya başvurmak istemeleri durumu İhtiyari Arabuluculuk olarak adlandırılır.
İhtiyari arabuluculuk başvurusu nasıl yapılır? İhtiyari arabuluculuk ile ilgili başvurular, Arabuluculuk Daire Başkanlığı‘nın Arabuluculuk Siciline kayıtlı olan arabulucular arasından seçilecek bir arabulucu ya da Adliyeden arabuluculuk bürolarına başvurarak sicilden bir arabulucu atanmasını isteyebilirler. Yani arabuluculuk bürolarından atama yapılması için mutlaka zorunlu arabuluculuğun söz konusu olması gerekmez.
İhtiyari Arabuluculukta Usul
Henüz bir uyuşmazlık çıkmadan ya da çıktıktan sonra taraflar uyuşmazlığın arabuluculuk yoluyla çözümünü bir “arabuluculuk sözleşmesi” vasıtasıyla kararlaştırabilirler. Taraflardan biri diğerine bir ihtiyari arabuluculuk teklifinde bulunur. Diğer taraf bu teklife aksi kararlaştırılmamışsa 30 gün içinde bir olumlu ya da olumsuz cevap vermelidir. Şayet 30 gün içinde herhangi bir cevap vermeyen taraf, teklifi zımnî olarak reddetmiş sayılır.
Kendisine görev gelen ya da kendisine başvurulan bir arabulucunun yapması gereken ilk şey; anlaşmazlığın konusunun arabuluculuğa elverişli olup olmadığı, kanuni bir engel bulunup bulunmadığını incelemek olmalıdır. Nitekim arabuluculuğa uygun olmayan bir anlaşmazlık, görüşmeler neticesinde olumlu sonuca bağlanmış olsa dahi, ortaya çıkan bu anlaşma hukuka aykırı bir anlaşma olacaktır.
Arabulucu taraflardan her biriyle ayrı ayrı da görüşme yapabilir. Ancak bir tarafın hiç haberi olmadan arabulucunun diğer tarafla görüşmesi, eşitlik ve güven esaslarına aykırılık teşkil edecektir.
İhtiyari arabuluculukta sürecin sonlandırılması için ise, zorunlu arabuluculuktaki gibi bir azami süre sınırı konulmamıştır. Dava açılmadan önce ihtiyari arabuluculuğa başvurulmuşsa; sürecin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaşımı ve hak düşürücü sürenin hesaplamasında dikkate alınmaz.
Dava sonrası yapılan İhtiyari arabuluculuk yöntemi açısından mahkeme hâkimi de teşvik edici olmalıdır. Hatta Kanun Koyucu, duruşmaların ön inceleme aşamasında tarafların sulh veya arabulucuya teşvik edilme hususunu mahkemelere bir görev olarak dahi yüklemiştir. Dava açıldıktan sonra ihtiyari arabuluculuğa başvurulmuşsa da, mahkeme yargılamayı bir ara kararla 3 ayı geçmemek üzere erteler yani arabuluculuk bir “bekletici mesele” haline gelir. Süre uzatımı için taraflar birlikte başvurularsa; bu süre 3 aya kadar uzatılabilir.
Erteleme süresi geçmesine rağmen hala arabuluculuk faaliyeti sona ermemişse; taraflardan birinin başvurusu halinde yargılama kaldığı yerden devam eder ve bu sırada arabuluculuk görüşmelerinin de yargılamayla beraber devam etmesinde bir sakınca yoktur.
Ancak süre geçmesine rağmen taraflardan hiçbiri yargılamanın devamı için başvurmazlarsa son işlem tarihinden itibaren 1 ay içinde dosya işlemden kaldırılır, 3 ay içinde dosya yenilenmezse ise dava açılmamış sayılacaktır.
İhtiyari Arabuluculuk Ücreti
İhtiyari arabuluculukta görüşmeler anlaşamama ile sonuçlansa bile Arabuluculuk Asgari Ücret tarifesine uygun olarak arabulucuya ücret ödenmesi şarttır. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, ihtiyari arabuluculukta arabulucunun ücreti ve masraflar taraflarca eşit oranda karşılanır. Ayrıca İhtiyari arabuluculuk süreci içerisinde arabulucu masraflar için avans talep edebilir.
İhtiyari Arabuluculuğun Neticesi
İhtiyari arabuluculuk neticesi anlaşmayla sonlanmışsa ve bu anlaşma şekli;
– Sadece iki tarafın imzasının olduğu adi yazılı metinse; bu metin adi senet hükmündedir, ilamsız icra takibine konu edilir.
– Taraflar anlaşmayı noterde düzenlemiş ya da onaylamışlarsa; bu metin resmi senet hükmündedir, ilamlı icraya konu edilir.
– Taraflar anlaşma metinlerinin icra edilebilirliğine ilişkin mahkemeden şerhini talep etmişlerse; bu metin artık ilam niteliğinde bir belgedir.
– Metin sadece taraflar değil, taraflar, avukatları ve arabulucu arasında imzalanmışsa, bu metin artık bir mahkemeden alınmış icra edilebilirlik şerhine gerek olmadan ilam niteliğinde belge sayılacaktır.
Tarafların arabuluculuk sürecine ihtiyari olarak ya da dava şartı olarak başvurmasının farkı olmaksızın arabuluculuk sürecinde üzerinde anlaşılan hususlar hakkında artık dava açılamaz. Kısacası taraflar üzerinde anlaştığı konular bakımından en geniş anlamda ve geçmişe dönük olarak birbirini ibra ederler.
HIZLI İLETİŞİM
BU YAZILARIMIZ DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
